Radomski kompozytor i dyrygent Przemysław Zych został uhonorowany Nagrodą ZAiKS-u 2024 za wybitny utwór dla dzieci – balet „Królowa Śniegu”. Wyróżnienie to przyznano podczas uroczystej gali 10 maja 2025 roku, doceniając jego wkład w rozwój muzyki dziecięcej i twórcze podejście do klasycznej baśni Hansa Christiana Andersena. Na Gali ZAIKS-u zostali wyróżnieni również m.in. Irena Santor, Adam Nowak, Agnieszka Szydłowska, Dorota Masłowska, Grzegorz Rosiński, Krzysztof Marzec, Wolna Grupa Bukowina.
Kim jest Przemysław Zych – Twórca wszechstronny i konsekwentny
Urodzony w 1980 roku w Radomiu, Przemysław Zych to wszechstronny artysta – kompozytor, dyrygent, pedagog i organizator życia muzycznego.
Studiował kompozycję pod kierunkiem prof. Zbigniewa Bagińskiego oraz dyrygenturę u prof. Szymona Kawalli w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie, uzyskując dyplomy z wyróżnieniem. Swoje umiejętności doskonalił na kursach mistrzowskich, m.in. podczas International Bartók Seminar na Węgrzech, pracując pod kierunkiem takich mistrzów jak Peter Eötvös i Johannes Schöllhorn.
Kompozytor, dyrygent, aranżer, szczególnie zaangażowany w działalność pedagogiczną.Wykładowca Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina–swojej macierzystej uczelni oraz nauczyciel w Zespole Szkół Muzycznych im. Oskara Kolberga w Radomiu.
Przemysław Zych był przez kilka lat prowadzącym program „Klasyczny Wieczór Radia Radom”.
Była to wyjątkowa audycja, która przyciągała grono słuchaczy spragnionych kontaktu z ambitną muzyką. Stanowiła nie tylko okazję do wysłuchania dzieł największych mistrzów muzyki klasycznej, ale także do głębszego zrozumienia ich twórczości.
W każdy niedzielny wieczór Zych zabierał słuchaczy w podróż przez epoki i style – od baroku po współczesność. Dzięki jego wiedzy, wrażliwości i pasji, audycja nie ograniczała się do prezentacji utworów – to raczej opowieść o muzyce, jej kontekstach, ideach i emocjach.
Przemysław Zych, jako doświadczony edukator, potrafi mówić o muzyce w sposób przystępny, a jednocześnie głęboki i inspirujący.
Audycja „Klasyczny Wieczór Radia Radom” to dowód na to, że radio lokalne (Radio Radom) może być ważnym miejscem dla kultury wysokiej i dialogu z tradycją muzyczną.
Autor kilkudziesięciu utworów, opracowań i aranżacji wykonywanych podczas licznych koncertów i festiwali. Szczególne miejsce w jego twórczości zajmują dzieła sceniczne oraz przeznaczone dla młodych odbiorców i wykonawców. W 2015 roku w Operze na Zamku w Szczecinie miała miejsce prapremiera baletu Alicja w Krainie Czarów do libretta i w choreografii Jacka Tyskiego, nowa wersja dzieła do libretta i w choreografii Roberta Bondary powstała dla Opery Nova w Bydgoszczy w 2022 roku, a w 2023 roku na scenie Teatru Wielkiego w Poznaniu odbyło się pierwsze wystawienie baletu Królowa Śniegu–ponownie będącego efektem współpracy z Robertem Bondarą. W działalności dyrygenckiej artysta skupia się na muzyce polskiej, ze szczególną atencją dla jej zapomnianych kart, a także na muzyce najnowszej, prowadząc liczne premiery dzieł współczesnych. W 2021 dokonał prawykonania powstałej w 1945 roku Rapsodii polskiej–Koncertu fortepianowego op. 14 Stanisława Wisłockiego, której rękopisy odkrył w domowych archiwach kompozytora.Brał udział w pierwszej edycji programu„Kompozytor-rezydent”Instytutu Muzyki i Tańca, a wiele jego utworów powstało w ramach programu „Zamówień kompozytorskich ” Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
„Królowa Śniegu” – muzyczna opowieść o emocjach i wyobraźni
Balet Królowa Śniegu, za który Zych otrzymał tegoroczną Nagrodę ZAiKS-u, to dzieło wyjątkowe – zarówno pod względem muzycznym, jak i teatralnym. Zainspirowany baśnią Hansa Christiana Andersena, kompozytor stworzył świat pełen subtelnych emocji, dramaturgii i głębokiego przekazu, adresowanego nie tylko do młodego widza. Jury ZAiKS-u zwróciło uwagę na wyjątkową umiejętność Zycha opowiadania poprzez muzykę – bez słów, a z ogromną siłą oddziaływania.
Nie tylko jedna baśń – bogaty dorobek twórczy
Królowa Śniegu to nie jedyny przykład twórczości Zycha skierowanej do dzieci. Wcześniej artysta zachwycił publiczność innym baletem dla dzieci Alicja w Krainie Czarów, która spotkała się z entuzjastycznym odbiorem i była prezentowana na prestiżowych scenach w Polsce. W tej adaptacji klasycznej powieści Lewisa Carrolla Zych ponownie udowodnił, że muzyka może być przewodnikiem po świecie fantazji i emocji, a jednocześnie narzędziem edukacji i rozwoju młodego słuchacza.
W jego dorobku znajdują się również utwory kameralne, orkiestrowe i wokalno-instrumentalne, często inspirowane literaturą, historią i duchowością. Jego kompozycje były wykonywane na licznych festiwalach muzyki współczesnej w kraju i za granicą, zdobywając uznanie zarówno krytyków, jak i publiczności.
Wyróżnienie z misją
Nagroda ZAiKS-u to jedno z najważniejszych wyróżnień przyznawanych twórcom w Polsce. Uhonorowanie Przemysława Zycha to nie tylko osobisty sukces kompozytora, ale również ważny sygnał o znaczeniu twórczości dla dzieci w kulturze muzycznej. Dzięki takim artystom jak Zych, najmłodsi odbiorcy mają szansę obcować z wysoką sztuką, która rozwija wrażliwość, wyobraźnię i estetykę.
Radom może być dumny, że to właśnie z tego miasta pochodzi artysta, który z tak wielką pasją i konsekwencją buduje pomost między światem muzyki, a światem dziecięcej wyobraźni.
